پروکتور خورشیدی (Solar Cooker / Solar Concentrator) وسیلهای است که با استفاده از انرژی خورشید، گرما تولید میکند و معمولاً برای پختوپز، جوشاندن آب یا استریلسازی به کار میرود. این دستگاهها بر پایهی تمرکز و جذب پرتوهای خورشیدی عمل میکنند و به جای مصرف سوختهای فسیلی یا برق، از یک منبع انرژی پاک و رایگان استفاده میکنند.
نوع جعبهای (Box Cooker)
شامل یک جعبه عایق با پوشش شفاف (شیشه یا پلاستیک) است.
نور خورشید وارد جعبه میشود و گرما در داخل آن به دام میافتد.
دمای داخل به حدود 100–150 درجه سانتیگراد میرسد.
نوع سهموی (Parabolic Cooker)
از یک آینه یا سطح سهموی برای تمرکز نور خورشید روی یک نقطه (ظرف غذا) استفاده میکند.
دما میتواند بالای 300 درجه سانتیگراد برسد.
مناسب برای سرخ کردن، جوش آوردن سریع آب یا پخت سریع غذا.
نوع پنلی (Panel Cooker)
ترکیبی از آینهها یا سطوح بازتابنده تخت است که نور را روی ظرف متمرکز میکند.
سبک، ارزان و قابلحمل است.
عدم نیاز به سوخت (صرفهجویی اقتصادی).
دوستدار محیط زیست (بدون تولید دود یا CO₂).
کاهش جنگلزدایی در مناطق روستایی که از هیزم استفاده میکنند.
بهداشتیتر (بدون دود و خاکستر).
وابسته به شرایط آبوهوایی (نیاز به آفتاب مستقیم).
سرعت پخت پایینتر نسبت به اجاقهای گازی یا برقی (مخصوصاً در مدل جعبهای).
نیاز به چرخاندن یا تنظیم موقعیت برای دنبال کردن خورشید.